Rhoddwyd Cydsyniad Brenhinol i Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 ar 30ain Tachwedd 2000, a daeth i rym ar 1 Ionawr 2005.
Mae’r Ddeddf wedi’i chynllunio i hyrwyddo didwylledd ac atebolrwydd gan awdurdodau cyhoeddus, ac mae’n gwneud hynny drwy roi hawl gyffredinol i’r cyhoedd weld gwybodaeth sydd wedi’i chofnodi ac yn cael ei chadw gan awdurdodau cyhoeddus. Mae’r Ddeddf hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau cyhoeddus gymryd agwedd ragweithiol at ddatgelu gwybodaeth drwy fabwysiadu a chynnal cynllun cyhoeddi.
Y Comisiynydd Gwybodaeth sy’n gyfrifol am sicrhau bod awdurdodau cyhoeddus yn cydymffurfio â’r Ddeddf. Ceir rhagor o wybodaeth ynglŷn â’r Ddeddf a rôl y Comisiynydd yma.
Cynllun Cyhoeddi
Mae Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru wedi ymrwymo i sicrhau bod gwybodaeth ar gael i’r cyhoedd yn rheolaidd drwy ein cynllun cyhoeddi, sy’n seiliedig ar gynllun cyhoeddi enghreifftiol y Comisiynydd Gwybodaeth.
Yn unol â’n rhwymedigaethau o ran y cynllun cyhoeddi, rydym wedi cynhyrchu canllaw i wybodaeth sy’n nodi’r wybodaeth a roddwn ger bron y cyhoedd fel mater o drefn. Mae ein canllaw i wybodaeth wedi’i gynllunio gan ddefnyddio’r cyfarwyddyd perthnasol a gyhoeddwyd gan y Comisiynydd Gwybodaeth.
Gellir llwytho’r mwyafrif o ddogfennau a restrir yn ein canllaw i wybodaeth am ddim. Bydd angen Adobe Acrobat Reader arnoch er mwyn darllen y rheini a ddarperir ar ffurf pdf.
Gellir cyflwyno deunydd wedi ei deipio mewn print bras os gofynnir amdano. Gellir hefyd gwneud trefniadau i gynhyrchu rhai dogfennau penodol mewn Braille neu drwy gyfrwng sain. Mae pob dogfen a gyhoeddir gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yn ddwyieithog, yn Gymraeg ac yn Saesneg, ac eithrio adroddiadau budd y cyhoedd, gan mai crynodebau adroddiadau o’r fath sy’n cael eu cynhyrchu’n ddwyieithog.
Costau
Gallwch chi weld y rhan fwyaf o ddogfennau a restrir dan Gynllun Cyhoeddiadau’r Ombwdsman a’u llwytho i lawr am ddim drwy ymweld â’n Canllaw i Wybodaeth.
Efallai fod cost ynghlwm wrth y dogfennau sydd yn y Cynllun Cyhoeddiadau, mae’n dibynnu ar faint o ddogfennau rydych yn gwneud cais amdanynt. Bydd cyflwyno cais am fwy na 5 dogfen o unrhyw ddisgrifiad yn golygu cost o £2.50 fesul dogfen ar ôl y pum ddogfen gyntaf.
Rhaid talu cyfanswm y costau cyn anfon y dogfennau at y sawl sy’n cyflwyno’r cais.
Ceisiadau am wybodaeth
Os na fydd yr wybodaeth y mae arnoch ei hangen yn ein cynllun cyhoeddi, gallwch gyflwyno cais am wybodaeth dan y Ddeddf. Mae’r Ddeddf yn datgan bod yn rhaid i gais am wybodaeth fodloni’r meini prawf canlynol:
• mae’n rhaid i’r cais gael ei wneud yn ysgrifenedig (gan gynnwys mewn neges e-bost neu ar ffurf ysgrifenedig);
• mae’n rhaid i’r cais nodi enw’r ymgeisydd a chyfeiriad gohebu; ac
• mae’n rhaid i’r cais ddisgrifio’r wybodaeth a geisir.
Gallwch gyflwyno cais am wybodaeth yn y modd canlynol:
- gallwch anfon cais mewn neges e-bost at informationrequest@ombudsman-wales.org.uk
- gallwch gyflwyno cais am wybodaeth yn http://www.whatdotheyknow.com/
- gallwch anfon cais drwy’r post at:
Swyddog Gwybodaeth a Diogelu Data
Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru
1 Ffordd yr Hen Gae
Pencoed
Pen-y-bont ar Ogwr
CF35 5LJ
Pan fydd cais am wybodaeth yn cael ei wneud, byddwn un ai’n darparu’r wybodaeth a geisir neu’n cyhoeddi hysbysiad yn datgan y rheswm/rhesymau pam na ellir darparu unrhyw wybodaeth a geisir. Cewch eich hysbysu o ganlyniad eich cais o fewn ugain niwrnod gwaith ar ôl i’r cais ddod i law.
Gwybodaeth Eithriedig
Er y byddwn yn gosod rhagdybiaeth o blaid datgelu wrth ystyried ceisiadau newydd am wybodaeth, mae ein deddfwriaeth lywodraethol ein hunain yn cyfyngu ar ddatgelu gwybodaeth a gasglwyd yn ystod ymchwiliad. Mae’n rhaid i ni bob amser gydbwyso’r dymuniad i weithredu mewn modd agored a thryloyw gyda’r ddyletswydd i ddiogelu’r wybodaeth bersonol a chyfrinachol rydym yn ei chadw. Mae’n rhaid i bob ymchwiliad gael ei gynnal yn breifat, a dim ond dan amgylchiadau penodol iawn y gellir datgelu gwybodaeth a gesglir at ddibenion yr ymchwiliadau hynny.
Mae Adran 44 y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth yn rhoi eithriad absoliwt rhag datgelu gwybodaeth a geisir lle mae datgelu o’r fath wedi’i wahardd gan, neu dan, unrhyw ddeddfiad. Dim ond at ddibenion penodol y’u hamlinellir dan adran 34X Deddf Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus (Cymru) 2005 y caniateir datgelu gwybodaeth a gesglir yn ystod ein hymchwiliadau. Hefyd, dim ond mewn amgylchiadau penodol dan adran 63 Deddf Llywodraeth Leol 2000 y caniateir datgelu gwybodaeth yn ymwneud â honiadau o gamymddwyn ar ran aelodau awdurdodau lleol. Felly, bydd unrhyw gais am wybodaeth yn ymwneud â ffeiliau achos honiadau a chwynion unigol, nad ystyrir yn ddata personol i’r ymgeisydd, fel arfer yn cael ei eithrio rhag datgelu dan adran 44 y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth. Mewn achosion o’r fath, bydd hysbysiad gwrthod yn cael ei gyhoeddi yn cynnwys manylion o’r fath.
Mae’n bosib y bydd amgylchiadau hefyd lle na fydd yn rhaid i ni gydymffurfio â chais am wybodaeth os byddwn yn amcangyfrif y bydd cost cydymffurfio â’r cais yn fwy na ‘therfyn priodol’ o £450. Mae’r ddarpariaeth hon wedi’i hamlinellu dan adran 12 y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth. Amlinellir y terfyn priodol o £450 yn Rheoliadau Rhyddid Gwybodaeth a Diogelu Data (Ffioedd a Therfyn Priodol) 2004, a chaiff ei gyfrifo ar gyfradd o £25 yr awr. Felly, os byddwn yn amcangyfrif y byddai’r amser a fyddai’i angen arnom i gydymffurfio â chais yn fwy na 18 awr, mae’n bosib y byddwn yn dewis cyhoeddi hysbysiad i’r perwyl hwn cyn pen ugain niwrnod gwaith ar ôl i’r cais ddod i law.
Adolygiad Mewnol
Os ydych chi’n anhapus gyda’r ymateb a gawsoch i’ch cais am wybodaeth, mae gennych chi’r hawl i ofyn am adolygiad mewnol. Mae pob adolygiad yn ddiduedd, ac ymgymerir â phob adolygiad gan rywun sy’n uwch na’r unigolyn a wnaeth y penderfyniad gwreiddiol. Bydd adolygiadau fel arfer yn cael eu cwblhau o fewn 20 diwrnod gwaith ar ôl i gais am adolygiad ddod i law. Mewn achosion eithriadol, mae’n bosib yr ymestynnir yr amser ar gyfer ymateb i 40 diwrnod gwaith.
Dylid marcio ceisiadau am adolygiad mewnol yn glir, a gellir un ai eu hanfon dros e-bost at informationrequest@ombudsman-wales.org.uk neu eu hanfon drwy’r post i’r cyfeiriadau canlynol:
Ymgynghorydd Cyfreithiol
Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru
1 Ffordd yr Hen Gae
Pencoed
Pen-y-bont ar Ogwr
CF35 5LJ
Os ydych chi’n parhau i fod yn anhapus â chanfyddiadau’r adolygiad mewnol, dylech gysylltu â’r Comisiynydd Gwybodaeth drwy ddefnyddio’r manylion isod:
Swydffa’r Comisiynydd Gwybodaeth
Wycliffe House
Water Lane
Wilmslow
Swydd Gaer
SK9 5AF
Ffôn: 0330 414 6421
www.ico.org.uk
Bydd manylion llawn ein gweithdrefn adolygu mewnol a rôl y Comisiynydd Gwybodaeth hefyd yn cael eu darparu gyda’n hysbysiadau.