Cyflwyniad
Mae’r Daflen Ffeithiau hon yn sôn am y mathau o rwymedïau y gallwn eu hargymell. Dylid ei darllen ar y cyd â’n tudalen we ‘Sut i Gwyno’, sydd ar gael o dan y tab ‘Cwyno’, a’n Taflen Ffeithiau “Pan fydd Rhwymedi Cyfreithiol ar gael i chi”.
Ein hegwyddor ar gyfer rhwymedi yw y dylai’r corff sy’n destun cwyn roi’r unigolyn yn ôl yn y sefyllfa y byddai wedi bod ynddi pe na bai’r camweinyddu neu wasanaeth gwael wedi digwydd.
Mae’r gyfraith yn cyfyngu ar ein pwerau. Un o’r cyfyngiadau hyn yw na allwn ymchwilio i gŵyn os oes rhwymedi’n bodoli drwy gyfrwng achos llys. Hynny yw, oni bai ein bod yn fodlon nad yw’n rhesymol disgwyl i chi droi at achosion cyfreithiol.
Os mai iawndal ariannol yr ydych chi’n ceisio’n bennaf neu unrhyw rhwymedi arall y byddai achos llys yn ei roi, efallai na fyddwn yn gallu ymchwilio i’ch cwyn.
Fel rheol, byddwn yn sicrhau bod y corff sy’n destun cwyn wedi cael cyfle i ddatrys y gŵyn yn y lle cyntaf, cyn cymryd rhan.
Pa ganlyniadau sydd ar gael os ydym yn penderfynu ystyried eich cwyn?
Os daw eich cwyn o fewn ein cylch gwaith, a’n bod yn penderfynu ei bod yn briodol i ni ystyried eich cwyn, ac rydym o’r farn bod y corff sy’n destun cwyn wedi gwneud rhywbeth o’i le sydd wedi achosi anghyfiawnder i chi, gallwn:
- Setlo eich cwyn trwy ofyn i’r corff cyhoeddus rydych wedi cwyno amdano i gymryd camau i ddatrys eich cwyn
- Os ydym, ar ôl ymchwilio i’ch cwyn, yn penderfynu y dylid cadarnhau eich cwyn (naill ai’n llawn neu’n rhannol), gallwn wneud argymhellion i’r corff cyhoeddus sy’n destun cwyn i unioni unrhyw anghyfiawnder efallai ichi ei ddioddef o ganlyniad i unrhyw gamweinyddu neu fethiant gwasanaeth a ganfuwyd gennym.
Pa rwymedïau sydd ar gael?
Rydym yn disgwyl i rwymedïau fod yn deg ac yn gymesur ag anghyfiawnder neu galedi’r achwynydd. Rydym yn awyddus i sicrhau bod cyrff yn ein hawdurdodaeth yn cydnabod methiannau ac yn ymddiheuro amdanynt, yn gwneud iawn, ac yn defnyddio’r cyfle i wella eu gwasanaethau.
Os ydym yn fodlon ei bod yn briodol ymchwilio i’ch cwyn, ac os canfyddwn fod y corff wedi gwneud rhywbeth o’i le sydd wedi achosi anghyfiawnder i chi (gan gynnwys yr achosion lle rydym wedi penderfynu nad yw’n rhesymol disgwyl i chi gymryd camau cyfreithiol yn erbyn y corff cyhoeddus), mae’r amrywiaeth o rwymedïau yn cynnwys:
- ymddiheuro, egluro a chydnabod y cyfrifoldeb
- camau union gan y corff cyhoeddus i sicrhau bod gwersi yn cael eu dysgu, i atal yr un peth rhag digwydd eto a bod staff yn cael eu hyfforddi’n gywir
- os yn berthnasol, tâl ariannol am golled ariannol uniongyrchol neu anuniongyrchol, colled cyfle, anghyfleustra a gofid
- gall yr Ombwdsmon hefyd ystyried a ddylid rhoi iawndal ariannol am amser a thrafferth. Byddai hyn o dan amgylchiadau lle mae achwynydd wedi dioddef mwy nag y gellid ei ddisgwyl fel rheol wrth gyflwyno cwyn
- unrhyw gyfuniad o’r uchod.
Yn y rhan fwyaf o achosion, bydd ymddiheuriad ac eglurhad yn ymateb priodol a digonol. Ni fydd iawndal ariannol yn briodol yn y mwyafrif o achosion (gweler ein Taflen Ffeithiau ar wahân “Iawndal Ariannol” am ragor o wybodaeth ynglŷn â phryd y gallem argymell iawndal ariannol). Gall iawndal ariannol fod yn berthnasol pan fydd camweinyddu neu fethiant gwasanaeth gan y corff sy’n destun cwyn wedi achosi anghyfiawnder sylweddol i chi (neu’r unigolyn rydych yn ei gynrychioli). Fodd bynnag, fel yr amlinellir uchod, yn yr amgylchiadau hynny gallwn ystyried bod gennych rwymedi arall sydd ar gael yn rhesymol trwy’r llysoedd.
Materion i gadw mewn cof
Byddwn ond yn argymell rhwymedi pan fu camweinyddu neu fethiant gwasanaeth gan y corff sy’n destun cwyn. Mae’n rhaid i’r camweinyddu neu’r methiant gwasanaeth hwn fod wedi achosi anghyfiawnder ichi (neu’r unigolyn rydych yn ei gynrychioli). Ni fyddwn yn argymell rhwymedi os nad yw’r corff wedi gwneud dim o’i le neu os nad yw wedi achosi unrhyw anfantais ichi.
Er ein bod yn ystyried eich barn wrth benderfynu pa rwymedi (os unrhyw un) i’w argymell, yn y pen draw, lle’r Ombwdsmon yw penderfynu beth sy’n rhesymol.
Rhagor o Wybodaeth
Gellir dod o hyd i enghreifftiau o achosion blaenorol ar ein gwefan, o dan y tab ‘Cyhoeddiadau’ ar y dudalen ‘Ein Canfyddiadau’ a ‘Coflyfr yr Ombwdsmon’.
Cysylltu â ni
Os ydych chi’n ansicr a fyddwn yn gallu ystyried eich cwyn, cysylltwch â ni, drwy ffonio 0300 790 0203 neu ebostio holwch@ombwdsmon.cymru