Mae’r Daflen Ffeithiau hon yn sôn am gwynion ynghylch Digartrefedd. Dylid ei darllen gyda’r llyfryn sy’n rhoi gwybodaeth gyffredinol am ein gwasanaeth, sydd ar gael yma. Os ydych wedi gwneud Cais am Dŷ i’r Cyngor neu i Gymdeithas Dai, dylech hefyd ddarllen ein taflen ffeithiau ar Geisiadau Tai.
Mae gan y Cyngor gyfrifoldeb o dan y gyfraith i ddarparu help a chymorth i bobl sydd yn neu a allai fynd yn ddigartref.
Dim ond rhai pobl (a elwir yn Bobl mewn Angen Blaenoriaeth) sydd â hawl i gael llety brys a help gyda’u pethau personol. Enghreifftiau yw pobl gyda phlant sy’n ddibynnol arnynt, a phobl sy’n anabl.
Ni fydd gan y Cyngor gymaint o gyfrifoldeb os credir eich bod wedi gwneud eich hun yn ddigartref yn fwriadol (”bwriadol ddigartref”).
Gall edrych i weld a ydyw’r Cyngor wedi:
- eich atal rhag gwneud cais digartrefedd neu wedi methu cydnabod y gallech fod yn ddigartref, e.e. mae eich cais am dŷ yn dweud bod eich eiddo wedi’i orlenwi;
- methu cynnig llety brys ichi os ydych o fewn y grŵp sydd â hawl iddo, e.e. rydych yn feichiog;
- edrych ar eich sefyllfa digartrefedd yn iawn, e.e. os cawsoch eich troi allan, a ydyw’r Cyngor wedi cysylltu â’ch landlord blaenorol i gael gwybod pam;
- cymryd rhy hir i gyrraedd penderfyniad ar eich achos;
- methu rhoi penderfyniad ysgrifenedig ichi yn dweud: i) a fydd yn eich helpu, (ii) os na, pam ddim, (iii) eich hawl i apelio;
- edrych ar ôl eich dodrefn a’ch pethau personol, e.e. wedi trefnu lle i’w storio;
- methu delio (neu wedi oedi’n afresymol yn delio) gyda’ch achos yn iawn.
Ni fydd yn gallu:
- gorfodi’r Cyngor i ddarparu llety ichi;
- gwrth-droi penderfyniad a wnaed yn briodol ar eich achos digartrefedd.
Efallai y bydd maint yr help a chymorth y byddwch yn ei dderbyn gan y Cyngor yn cael ei effeithio gan a ydych yn byw neu’n gweithio yn ardal y Cyngor neu beidio (gelwir hyn yn gysylltiad lleol).
Efallai y byddwch am ystyried cysylltu â’r mudiadau canlynol am gyngor:
Shelter Cymru sy’n rhoi cyngor a chymorth annibynnol a di-dâl ar dai. Gallwch eu ffonio ar 0345 075 5005 neu fynd i’w gwefan yn http://www.sheltercymru.org.uk.
Cyngor ar Bopeth Cymru sy’n rhoi cyngor a chymorth annibynnol a di-dâl ar ystod o broblemau (gan gynnwys digartrefedd). Gallwch gysylltu â nhw drwy fynd ar y we yn www.citizensadvice.org.uk (a dewis opsiwn tudalen ‘Cymru’) a chofnodi eich cod post i gael manylion ar sut i gysylltu â’ch canolfan Cyngor ar Bopeth leol agosaf.
Bydd eich Aelod lleol o’r Cynulliad hefyd efallai’n gallu rhoi cyngor a chymorth ichi.
Mae’r Ombwdsmon yn annibynnol a di-duedd; ni all orchymyn cyrff cyhoeddus i wneud yr hyn y mae’n ei argymell – ond mewn gwirionedd maent yn gwneud hynny bron bob tro. Mae enghreifftiau o achosion yr edrychodd yr Ombwdsmon arnynt ar ein gwefan. Ewch i www.ombwdsmon.cymru.
Os ydych yn ansicr a fyddai’r Ombwdsmon yn gallu edrych i mewn i’ch cwyn, cysylltwch â ni.