Cyflwyniad
Mae’r daflen wybodaeth hon yn trafod cwynion am y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (GIG) yng Nghymru – cwynion ym mhob maes heblaw gofal sylfaenol (e.e. Meddygon Teulu, deintyddion, fferyllfeydd) a gofal parhaus. Mae taflenni gwybodaeth eraill yn cynnwys gwybodaeth ynglŷn â’r pynciau hyn. Dylid ei darllen ochr yn ochr â’n tudalen we ‘Sut i Gwyno’, sydd ar gael o dan y tab ‘Gwneud Cwyn’.
Gallwn ystyried cwynion am y gofal a’r driniaeth y mae cleifion yn eu derbyn gan y GIG yng Nghymru. Yn y lle cyntaf, dylai cwynion gan gleifion, neu eu cynrychiolwyr gael eu cyflwyno i’r Bwrdd neu Ymddiriedolaeth Iechyd perthnasol. Gallwch gwyno wrth aelod o staff, wyneb yn wyneb, neu gallwch ysgrifennu at y Bwrdd Iechyd yn nodi manylion eich cwyn. Dylai’r Bwrdd Iechyd wedyn ymchwilio i’ch pryderon ac ymateb i chi trwy lythyr, gan esbonio beth fydd yn digwydd nesaf, a’r opsiynau sydd ar gael i chi – fel arfer, o fewn rhyw chwe wythnos.
Nodir hyn mewn proses ar gyfer ystyried pryderon ynghylch y GIG o’r enw Gweithio i Wella. Gallwn hefyd ystyried cwynion a wneir i ni o fewn blwyddyn i’r materion y mae’r cwynion yn ymwneud â nhw (neu o fewn blwyddyn i chi ddod i wybod am y mater). Os yw eich cwyn yn ymwneud â rhywbeth ddigwyddodd fwy na blwyddyn yn ôl, ond fe wnaethoch chi gwyno i’r Bwrdd Iechyd (neu’r Ymddiriedolaeth) o fewn blwyddyn, dylech gwyno i ni o fewn 12 wythnos i ymateb y Bwrdd Iechyd (neu’r Ymddiriedolaeth).
Yr hyn gallwn ei wneud
Gallwn astudio’r gofal a dderbyniodd y claf a gofyn i’m cynghorwyr clinigol ystyried a oedd y driniaeth a ddarparwyd yn briodol. Mae enghreifftiau o’r hyn y gallwn eu hystyried yn cynnwys:
- penderfyniadau clinigol gwael
- methiant i ddarparu gofal at safon addas
- gofal na gyrhaeddodd safon addas
- ymarfer gwael wrth gadw cofnodion
- oedi clinigol afresymol wrth ddarparu triniaeth
Gallwn hefyd ystyried a ddeliodd staff y Bwrdd Iechyd â chi mewn ffordd resymol. Mae enghreifftiau o’r math yma o beth yn cynnwys:
- Methiant i ddarparu esboniadau priodol i’r claf a – pan fydd y claf yn rhoi ei ganiatâd – ei deulu am y diagnosis a’r cynllun gofal
- Methiannau gweinyddol, fel trefniadau ar gyfer apwyntiadau neu golli cofnodion clinigol
- trin cwynion yn wael.
Os canfyddwn fod y driniaeth a ddarparwyd islaw safon briodol (gwybodaeth ar gael ar y dudalen ‘Safonau Clinigol’, o dan y tab ‘Er darparwyr gwasanaeth’) neu fod diffygion gweinyddol wedi digwydd, gallwn argymell bod y Bwrdd Iechyd yn cymryd camau i unioni’r sefyllfa cyn belled ag y bo hynny’n rhesymol bosib.
Rydym yn annibynnol ac yn ddiduedd. Nid ydym yn gallu gorchymyn cyrff cyhoeddus i ddilyn ein hargymhellion – ond, ar lefel ymarferol, maent yn ufuddhau bron yn ddieithriad.
Yr hyn nad ydym yn gallu ei wneud
Ni allwn:
-
Yn ogystal â chwynion am wasanaethau a ddarperir gan (neu a gomisiynir drwy) y GIG yng Nghymru, gallwn hefyd ystyried cwynion am rai agweddau ar ofal a delir amdano yn breifat. Dim ond pan fydd y tri phrawf canlynol yn cael eu diwallu y gallwn wneud hyn:
- rydych wedi derbyn rhan o’r driniaeth gan y GIG ar gyfer y mater iechyd
- rydych hefyd wedi talu yn breifat am ran o’r driniaeth honno
- ni allwn ymchwilio i gŵyn am ofal y GIG heb edrych hefyd ar y driniaeth a delir amdani yn breifat
- dod yn rhan o driniaeth neu ofal parhaus cleifion na rhoi “ail farn”;
- cwestiynu’r hyn sydd, yn ein barn ni, yn benderfyniad clinigol rhesymol, hyd yn oed os nad ydych chi’n cytuno â’r penderfyniad clinigol hwnnw.
Materion i gadw mewn cof
Bydd gofyn i ni farnu a oedd y driniaeth/gofal a ddarparwyd o safon briodol ac o gofio y lleoliad lle’r oedd yn cael ei ddarparu. Er enghraifft, ni fyddai gofal a ddarperid mewn ysbyty cyffredinol yn cael ei farnu yn erbyn y safonau a fyddai’n berthnasol mewn uned arbenigol. Am ragor o wybodaeth, ewch i’r dudalen ‘Safonau Clinigol’, o dan y tab ‘Er darparwyr gwasanaeth’.
O dan y broses Gweithio i Wella, mae’n rhaid i’r Bwrdd Iechyd ystyried a yw’r sawl sy’n gwneud y gŵyn (neu’r sawl y maent yn ei gynrychioli) wedi dioddef niwed oherwydd iddo fethu yn ei ddyletswydd gofal. Os yw’r Bwrdd Iechyd yn dyfarnu mai felly y bu, gallai gynnig gwneud iawn â chi. Gallai hyn fod yn driniaeth adferol neu iawndal ariannol. Nodwch nad ydym yn gallu cyfeirio achwynydd yn ôl i’r broses Gweithio i Wella unwaith yr ydym wedi dechrau archwiliad. Os ydych chi eisiau i’ch cwyn gael ei hystyried dan y broses Gweithio i Wella, rhaid i chi wneud hyn cyn gofyn i ni ymchwilio i’ch cwyn.
Gwybodaeth bellach
Gall eich Cyngor Iechyd Cymuned (CIC) lleol roi cymorth a chefnogaeth am ddim i chi i wneud eich cwyn. Mae manylion cyswllt eich CIC lleol yn eich llyfr ffôn lleol.
Fel arall, gallwch eu cael ar wefan Bwrdd Cynghorau Iechyd Cymuned Cymru ar www.wales.nhs.uk/siteplus/899/hafan neu drwy eu llinell gymorth ar 02920 235 558.
Mae enghreifftiau o achosion yr ydym wedi edrych arnynt ar gael ar ein gwefan, o dan y tab ‘Cyhoeddiadau’ ar y dudalen ‘Ein Canfyddiadau’.
Cysylltu â ni
Os ydych yn ansicr a fyddwn yn gallu edrych i mewn i’ch cwyn, cysylltwch â ni, drwy ffonio 0300 790 0203 neu ebostio holwch@ombwdsmon.cymru