Cafodd yr Ombwdsmon gŵyn bod Aelod (“yr Aelod”) o Gyngor Cymuned Abertyleri a Llanhiledd (“y Cyngor”) wedi torri amodau’r Cod Ymddygiad. Honnwyd bod yr Aelod wedi llofnodi dogfennau a olygai bod Cyn-glerc a Chyn-ysgrifennydd y Cyngor wedi cael gormod o daliadau rhodd, a bod yr Aelod wedi methu â datgan buddiannau yn ymwneud â’r Cyn-glerc a’r gordaliadau.
Ystyriodd yr ymchwiliad a oedd yr Aelod wedi methu â chydymffurfio â’r darpariaethau a ganlyn yn y Cod Ymddygiad:
- 6(1)(a) – Rhaid i Aelodau beidio ag ymddwyn mewn modd y gellid yn rhesymol ystyried ei fod yn dwyn anfri ar eu swydd neu eu hawdurdod.
- 7(a) – Rhaid i Aelodau, yn rhinwedd eu swydd neu fel arall, beidio â defnyddio neu geisio defnyddio eu swydd yn amhriodol i roi neu sicrhau mantais iddynt hwy eu hunain, nac i unrhyw un arall, na chreu nac osgoi anfantais iddynt hwy eu hunain, nac i unrhyw un arall.
- 7(b) – Rhaid i Aelodau beidio â defnyddio adnoddau ei awdurdod, neu awdurdodi eraill i’w defnyddio: (i) yn annoeth (ii) yn groes i ofynion ei awdurdod (iii) yn anghyfreithlon
- 11 (1) – Pan fydd gan Aelod fuddiant personol mewn unrhyw fusnes y gwnelo ei awdurdod ag ef ac y bydd yn bresennol mewn cyfarfod lle y caiff y busnes hwnnw ei ystyried, rhaid iddo ddatgelu ar lafar gerbron y cyfarfod hwnnw fodolaeth a natur y buddiant hwnnw cyn i’r cyfarfod ystyried y busnes neu ar ddechrau’r ystyriaeth, neu pan ddaw’r buddiant i’r amlwg.
- 14(1)(a) – Pan fydd gan Aelod fuddiant sy’n rhagfarnu mewn unrhyw fusnes y gwnelo ei awdurdod ag ef rhaid iddo, oni roddwyd iddo ollyngiad gan Bwyllgor Safonau ei awdurdod, ymadael â’r ystafell, y siambr neu’r man lle y mae cyfarfod i ystyried y busnes yn cael ei gynnal.
- 14(1)(c) – Pan fydd gan Aelod fuddiant sy’n rhagfarnu mewn unrhyw fusnes y gwnelo ei awdurdod ag ef rhaid iddo, oni roddwyd iddo ollyngiad gan Bwyllgor Safonau ei awdurdod, beidio â cheisio dylanwadu ar benderfyniad ynghylch y busnes hwnnw.
- 14(1)(d) – Pan fydd gan Aelod fuddiant sy’n rhagfarnu mewn unrhyw fusnes y gwnelo ei awdurdod ag ef rhaid iddo, oni roddwyd iddo ollyngiad gan Bwyllgor Safonau ei awdurdod, beidio â gwneud unrhyw sylwadau ysgrifenedig (p’un ai drwy lythyr, neges ffacs neu ar ryw ffurf arall ar gyfathrebu electronig) ynghylch y busnes hwnnw.
Bu’r ymchwiliad yn ystyried tystiolaeth ddogfennol a ddarparwyd gan Archwilio Cymru a Chyngor Bwrdeistref Sirol Blaenau Gwent. Cafodd yr Aelod ei gyfweld a dywedodd fod Aelod arall wedi gofyn iddo lofnodi’r dogfennau. Dywedodd ei fod, wrth wneud hynny, wedi dibynnu ar gyngor a gyflwynwyd i’r Cyngor ac a oedd wedi awgrymu bod y symiau’n gywir.
Canfu’r ymchwiliad fod ymddygiad yr Aelod yn awgrymu bod amodau paragraff 6(1)(a) (anfri), 7(a) a 7(b) i), ii), iii) (camddefnyddio swydd ac adnoddau) o’r Cod Ymddygiad wedi’u torri. Canfu’r ymchwiliad nad oedd ymddygiad yr Aelod yn awgrymu bod amodau paragraff 11(1), 11(2)(b), 14(1)(a)(ii), 14(1)(c) a 14(1)(d) o’r Cod Ymddygiad (sy’n ymwneud â buddiannau) wedi’u torri.
Cyfeiriodd adroddiad yr ymchwiliad at Swyddog Monitro Cyngor Bwrdeistref Sirol Blaenau Gwent i’w ystyried gan Bwyllgor Safonau’r Cyngor.
Daeth Pwyllgor Safonau’r Cyngor i’r casgliad nad oedd y Cynghorydd Phillips, yn ôl pwysau tebygolrwydd, wedi torri paragraffau 6(1)(a) (anfri), a 7(b) i), ii), iii) (camddefnyddio safle ac adnoddau) a nodwyd bod hwn yn benderfyniad mwyafrifol ac nid yn unfrydol.