Derbyniodd yr Ombwdsmon gŵyn bod cyn aelod (“y Cyn Aelod”) o Gyngor Cymuned Llansteffan a Llanybri (“y Cyngor”) wedi torri’r Cod Ymddygiad (“y Cod”) trwy fethu â datgan ei fuddiant personol, a’i fuddiant a oedd yn rhagfarnu, ym musnes y Cyngor yn ymwneud â materion maes pentref (“y Maes Pentref) pan fynychodd gyfarfod ar gyfer y Pwyllgor Maes Pentref (“y Pwyllgor MP) a chyfarfod o’r Cyngor. Ystyriodd yr ymchwiliad a oedd paragraffau 10, 11 neu 14 o’r Cod wedi’u torri.
Cadarnhaodd y dystiolaeth ac, yn ystod y cyfweliad, derbyniodd y Cyn Aelod fod ganddo fuddiant a oedd yn rhagfarnu mewn materion y maes pentref o fewn ystyr y Cod oherwydd ei gysylltiadau â’r maes pentref a’r tir cyfagos iddo.
O ran y cyfarfod Pwyllgor MP, darparwyd rhywfaint o dystiolaeth anghyson ynghylch a oedd yn gyfarfod ffurfiol a chapasiti’r Cyn Aelod wrth fynychu.
Fodd bynnag, roedd cydbwysedd y dystiolaeth yn awgrymu ei fod yn gyfarfod ffurfiol o’r Pwyllgor MP a rhoddodd yr argraff glir bod y Cyn Aelod yn bresennol fel cynghorydd. Felly, barn yr Ombwdsmon oedd y dylai’r Cyn Aelod fod wedi datgan ei fuddiant o ran materion maes pentref, dylai wedi gadael y cyfarfod pan ddaeth y cyfnod ar gyfer cyfranogiad y cyhoedd i ben ac ni ddylai fod wedi cymryd rhan bellach mewn trafodaethau. Roedd y methiant i wneud hynny yn awgrymu torri paragraffau 11(1), 11(2)(b), 14(1)(a) a 14(1)(e) o’r Cod.
Pan fynychodd y Cyn Aelod y cyfarfod Cyngor perthnasol, arhosodd ei ddiddordebau’r un fath. Roedd y methiant i ddatgan ei fuddiant a gadael yr ystafell pan drafodwyd y materion maes pentref yn awgrymu achosion pellach o dorri paragraffau 11(1) a 14(1)(a) o’r Cod.
Ystyriwyd diffyg profiad a hyfforddiant y Cyn-Aelod, ynghyd â diffyg unrhyw fudd personol, niwed a achoswyd i rywun arall neu fwriad i gamddefnyddio ei safle i greu mantais iddo’i hun neu anfantais i eraill. Nodwyd ymhellach nad oedd canlyniad y cyfarfodydd yn debygol o fod yn wahanol pe na bai wedi bod yn bresennol yn y cyfarfodydd perthnasol. Nodwyd bod Pwyllgor Safonau Cyngor Sir Caerfyrddin yn fuan wedi hynny wedi rhoi goddefeb i’r Cyn Aelod i gymryd rhan mewn materion maes pentref yn y dyfodol. Yn olaf, ar sail cydnabyddiaeth y Cyn Aelod o ddrygioni a’i ymddiheuriad yn ystod y cyfweliad, ynghyd â’r ffaith nad oedd bellach yn aelod o’r Cyngor, penderfynwyd nad oedd yr achosion o dorri’r cod mor ddifrifol fel ei bod yn briodol cyfeirio at y Pwyllgor Safonau nac yn ofynnol er budd y cyhoedd.
O dan Adran 64(4)(b) o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, penderfynodd yr Ombwdsmon nad oedd angen gweithredu mewn perthynas â’r materion yr ymchwiliwyd iddynt.