Derbyniodd yr Ombwdsmon gŵyn bod Cyn Aelod (“yr Aelod”) o Gyngor Cymuned Bishton (“y Cyngor Cymuned”) wedi torri’r Cod Ymddygiad. Honnwyd bod yr Aelod wedi bod yn anghwrtais â’r Clerc mewn cyfarfod o’r Cyngor, wedi anwybyddu cais i beidio â chysylltu â’r Clerc ac wrth wneud hynny wedi ei fwlio a’i aflonyddu. Honnwyd hefyd bod yr Aelod wedi methu â datgan buddiant mewn cynnig setliad.
Ystyriodd yr ymchwiliad y paragraffau canlynol o’r Cod Ymddygiad:
4(b) – rhaid i aelodau ddangos parch ac ystyriaeth at eraill
4(c) – ni ddylai aelodau ymddwyn yn fwlio nac aflonyddu ar unrhyw berson
11 – datgelu buddiannau personol
11 – datgelu buddiannau gwahaniaethol
Yn ystod yr ymchwiliad, ystyriwyd gwybodaeth gan y Cyngor Cymuned a chyfwelwyd tystion. Gadawodd yr Aelod ei rôl ac ni chymerodd ran yn yr ymchwiliad.
Canfu’r ymchwiliad fod yr Aelod wedi codi ei lais i’r Clerc mewn cyfarfod ac wedi cynnig ymddiheuriad cyfyngedig am ei ymddygiad. Canfu fod yr Aelod wedi anfon e-bost at y Clerc ond bod hwn yn ateb pob neges e-bost ac ar yr adeg y’i hanfonwyd, roedd proses ar waith i anfon yr holl ohebiaeth at y Clerc at y Cadeirydd. Canfu’r ymchwiliad hefyd fod yr Aelod wedi cymryd rhan yn y cynnig ar gyfer setliad a chytundeb ar gyfer y Clerc.
Roedd yr Ombwdsmon o’r farn bod ymddygiad yr Aelod yn y cyfarfod ac mewn e-bost yn awgrymu bod paragraff 4(b) o’r Cod Ymddygiad wedi’i dorri ond nad oedd yn ddigon difrifol i gyfiawnhau unrhyw ymyrraeth â’i hawl i godi pryderon am faterion y Cyngor. gweinyddu neu ei bod yn debygol y byddai cosb yn cael ei gosod arno. Nid oedd yr Ombwdsmon o’r farn bod yr ymddygiad yn ddigon difrifol fel ei fod yn awgrymu torri paragraff 4(c) o’r Cod Ymddygiad.
Roedd yr Ombwdsmon o’r farn, mewn perthynas â’r setliad, bod gweithredoedd yr Aelod yn awgrymu torri paragraffau 11 a 14 o’r Cod Ymddygiad. Fodd bynnag, y setliad oedd y canlyniad a ddymunir gan y Clerc ac felly nid oedd yn ei roi dan anfantais. Byddai’r bleidlais i gymeradwyo’r setliad wedi’i chario o hyd oherwydd cytunwyd yn ddiwrthwynebiad. Gan nad oedd yr Aelod bellach yn ei swydd a bod perthnasoedd yn y Cyngor Cymuned wedi gwella nid oedd yr Ombwdsmon yn ystyried ei bod er budd y cyhoedd i gymryd unrhyw gamau pellach mewn perthynas â’r mater hwnnw.
Canfu’r Ombwdsmon, o dan Adran 69(4)(b) o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, nad oedd angen cymryd unrhyw gamau mewn perthynas â’r materion yr ymchwiliwyd iddynt.