Cafodd yr Ombwdsmon gĹľyn gan aelod oâr cyhoedd bod Aelod (âyr Aelodâ) o Gyngor Sir Powys (ây Cyngorâ) wedi defnyddio ei swydd yn amhriodol fel aelod oâr Cyngor wrth ohebu ââr achwynydd ynghylch anghydfod sifil.
Roedd yr Ombwdsmon oâr farn bod yr Aelod wedi dod yn rhan oâr anghydfod gydaâr achwynydd yn rhinwedd ei swydd fel cyfreithiwr, aâi fod wedyn wedi dibynnu ar ei rĂ´l fel Aelod oâr Cyngor wrth ohebu ââr achwynydd. Wrth ohebu ââr achwynydd, roedd yr Aelod angen cymorth gan un o Swyddogion Aelodauâr Cyngor i dderbyn ac anfon negeseuon ebost. Nid oedd yr Ombwdsmon oâr farn bod cysylltiad credadwy wedi bod â busnes y Cyngor mewn perthynas ââr anghydfod sifil.
Ni chafodd yr Ombwdsmon ei argyhoeddi bod tystiolaeth bod yr Aelod wedi defnyddio ei swydd yn amhriodol er mwyn creu mantais neu anfantais i unigolyn (paragraff 7(a) oâr Cod Ymddygiad) ond daeth iâr casgliad y gallaiâr Aelod fod wedi torri amodau paragraffau 7(b)(i), 7(b)(iv), a 7(b)(vi) oâr Cod Ymddygiad gan ei bod yn ymddangos bod yr Aelod wedi defnyddio adnoddauâr Cyngor yn annoeth, ac eithrio mewn modd a gyfrifwyd i hwyluso cyflawni swyddogaethauâr Cyngor, ac yn amhriodol dibenion preifat
Yn ystod yr ymchwiliad, gwnaeth yr Aelod nifer o sylwadau am iechyd meddwl yr achwynydd, a oedd, ym marn yr Ombwdsmon, yn amharchus ac yn wahaniaethol mewn perthynas ag anabledd posib.
Canfuâr Ombwdsmon fod ymddygiad yr Aelod yn awgrymu ei fod wedi torri amodau Cod Ymddygiad y Cyngor, yn enwedig paragraffau 4(a) a 4(b), gan fod yr Aelod wedi methu cyflawni ei ddyletswyddau aâi gyfrifoldebau gan roi sylw dyledus iâr egwyddor y dylai pawb gael cyfle cyfartal beth bynnag foâu hanabledd, a methiant i ddangos parch ac ystyriaeth.
Canfuâr Ombwdsmon hefyd y gellid yn rhesymol ystyried gweithredoedd yr Aelod yn ymddygiad a allai ddwyn anfri ar swydd yr Aelod neuâr Cyngor ac y gallai fod yn achos o dorri amodau paragraff 6(1)(a) y Cod Ymddygiad.
Cyfeiriodd yr Ombwdsmon ei adroddiad ar yr ymchwiliad at Swyddog Monitroâr Cyngor iâw ystyried gan ei Bwyllgor Safonau.
Cynhaliodd Pwyllgor Safonauâr Awdurdod wrandawiad ar 26 Mehefin 2023 a chanfu bod yr Aelod, nad oedd bellach yn Aelod oâr Cyngor adeg y gwrandawiad, wedi torri amodau paragraffau 4(a), 4(b), 6(1)(a), 7(b)(i), 7(b)(iv), a 7(b)(vi) oâr Cod Ymddygiad, a phenderfynwyd ei geryddu.